AQSH Xitoyga yetkazib berish bilan kurashish uchun chiplar partiyasiga yashirin kuzatuvchilarni joylashtirmoqda

AQSH hukumati Xitoyga noqonuniy olib o‘tilishi mumkin bo‘lgan mikrosxemalar partiyasiga kuzatuv moslamalarini joylashtirishni boshladi. Bu haqda ushbu operatsiyalarning borishi bilan tanish bo‘lgan ikki manba ma’lum qildi. Chora faqat tekshiruv ostidagi alohida yetkazib berishlarga nisbatan qo‘llaniladi va AQSH eksport cheklovlari qo‘llaniladigan mamlakatlarga chiplar tushishi holatlarini qayd etishga mo‘ljallangan. Manbalarga ko‘ra, bunday trekerlar taqiqni chetlab o‘tish orqali pul topuvchi kompaniyalar va shaxslarga qarshi dalillarni to‘plash imkonini beradi.

Kuzatuv texnologiyasi Amerika huquq-tartibot idoralari tomonidan, jumladan, samolyot qismlarini yetkazib berishni nazorat qilish va so‘nggi yillarda yarimo‘tkazgichlarning noqonuniy aylanishiga qarshi kurashish uchun qo‘llanilmoqda. Server uskunalari bozorining beshta ishtirokchisi Reuters’ga bunday qurilmalar Nvidia va AMD chiplari bilan Dell va Super Micro serverlarida qo‘llanilishini bilishini tasdiqladi. Odatda, trekerlar qadoqda, ba’zan esa serverlarning o‘zida yashiriladi.

2024-yilda ikkita manba tomonidan tasvirlangan bir holatda, Nvidia chiplari o‘rnatilgan Dell serverlari partiyalarida qutilarga o‘rnatilgan smartfon o‘lchamidagi katta trekerlar ham, qadoq va uskunalarga o‘rnatilgan kichikroq trekerlar ham topilgan. Yana bir suhbatdoshning so‘zlariga ko‘ra, ba’zi sotuvchilar hatto kuzatuv qurilmalarini suratga olib, foto va videolarni internetga joylashtirmoqda.

Trekerlarni o‘rnatish ortida odatda AQSH Savdo vazirligining Sanoat va xavfsizlik byurosi turadi, tekshiruvlarda Federal qidiruv byurosi va Immigratsiya va bojxona xizmati (HSI) ham ishtirok etishi mumkin. Ishlab chiqaruvchi kompaniyalar ko‘pincha qurilmalarning o‘rnatilishi haqida bilmaydilar yoki bu haqda faqat rasmiy hokimiyat bilan kelishilgan taqdirdagina bilib oladilar. Dellning ta’kidlashicha, u hukumatning bunday tashabbuslaridan bexabar, Nvidia va AMD izoh berishdan bosh tortgan, Super Micro esa xavfsizlik choralarini oshkor qilmagan.

2022-yildan beri AQSH Xitoyga Nvidia, AMD va boshqa kompaniyalarning yuqori samarali chiplarini yetkazib berishni cheklamoqda. Vashington buni Pekinning harbiy ishlanmalarini tiyib turish zarurati bilan izohlamoqda. Shunga o‘xshash cheklovlar Rossiyaga nisbatan ham joriy etilgan. Shu bilan birga, Oq uy va Kongress ishlab chiqaruvchilarga chiplarni o‘rnatilgan joylashuvni aniqlash vositalari bilan jihozlash majburiyatini yuklaydigan qonun loyihasini ko‘rib chiqmoqda.

Xitoy rasmiylari allaqachon bunday texnologiyalarda masofadan kirish uchun "xatcho‘plar" bo‘lishi mumkinligidan xavotir bildirgan. Iyul oyida Xitoy regulyatori Nvidia rahbariyatini bu masalani muhokama qilish uchun chaqirgan edi - kompaniya bunday shubhalarni rad etdi.
Ekspertlarning fikriga ko‘ra, yashirin nazorat usullari texnologik sohadagi qarama-qarshilikning yangi darajasining bir qismiga aylandi, bunda AQSH nafaqat yetkazib berishni taqiqlashga, balki har bir ehtimoliy qoidabuzarlikni kuzatishga intilmoqda.