Qozog‘iston teleskopi Atakamani zabt etdi: Chilida eng katta Qozog‘iston teleskopi ishga tushirildi

Qozog‘iston fani tarixida ilk bor dunyodagi eng qulay astronomik kuzatuv joylaridan biri hisoblangan Chilidagi Atakama sahrosi hududida yuqori aniqlikka ega bo‘lgan robotlashtirilgan teleskop o‘rnatildi va ishga tushirildi. V.G. Fesenkov nomidagi Astrofizika instituti tomonidan yaratilgan ushbu teleskop, yirik xalqaro astrofizik tadqiqotlar markazi bo‘lmish ObsTech International rasadxonasiga joylashtirildi.

Qariyb 7 yil davomida amalga oshirilgan mazkur loyiha qozog‘istonlik astrofiziklar va Santyago universiteti chililik hamkorlari o‘rtasidagi hamkorlikning samarasi bo‘ldi. Aynan o‘sha paytda, 8-iyul kuni "Xabar" telekanalida xabar qilinganidek, Qozog‘istonda astronomiya markazini barpo etish g‘oyasi tug‘ilgan edi. Bugungi kunda ushbu markaz Shimoliy Tyan-Shandagi Assi-Turgen rasadxonasi negizida shakllanmoqda.

ObsTech texnik qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha mutaxassisi Ivan Osandonga ko‘ra, rasadxonada hozirda 140 ga yaqin teleskop mavjud bo‘lib, uning mijozlarining taxminan 60 foizi Qo‘shma Shtatlardan. "Yangi Qozog‘iston teleskopi - bu yerdagi eng kattasi. Uning ko‘zgusining diametri bir metr. Bu ilmiy tadqiqotlar uchun juda jiddiy vosita. Eng muhimi - mutaxassislar endilikda Janubiy osmondagi yulduz turkumlari va turli obyektlarni kuzatishlari mumkin. Qozog‘istonda ular doimo ufq ortida joylashgan va ko‘rinmaydi. Bu teleskopdan talabalar amaliy mashg‘ulotlarda ham foydalanishlari mumkin," - dedi u.

Tashabbus bo‘lajak olimlarni tayyorlashga ham yordam beradi. Nazarboyev universiteti va Al-Farobiy nomidagi Qozog‘iston milliy universiteti talabalari teleskop bilan ishlash orqali amaliy mashg‘ulotlarda qatnashib, Qozog‘iston astrofiziklarining keyingi avlodini rivojlantirishga hissa qo‘shmoqda.

Chili shimolida joylashgan Atakama cho‘li Yer yuzidagi eng qattiq joylardan biri hisoblanadi, yog‘ingarchilik bir necha yilda bir marta yog‘adi, o‘simlik va hayvonot dunyosi minimal darajada bo‘lib, asosan kaktuslar kabi qurg‘oqchilikka chidamli turlar bilan cheklangan. Biroq, uning nihoyatda toza havosi, past namligi va yorug‘lik ifloslanishining deyarli yo‘qligi uni astronomik kuzatuvlar uchun dunyodagi eng yaxshi joylardan biriga aylantiradi. Natijada, bu hududda yirik xalqaro ilmiy tashkilotlar tomonidan boshqariladigan dunyoning ko‘plab yetakchi rasadxonalari joylashgan. Teleskopning muvaffaqiyatli ishlashi Qozog‘iston astronomiyasi va ushbu sohada yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlash uchun yangi imkoniyatlar ochadi.